De basisinfrastructuur is een dienstverlening voor alle openbare bibliotheken in Vlaanderen en Brussel voor een optimale ondersteuning in alle aspecten van de digitale werking van de bib. Deze omvat het Bibliotheeksysteem, de Bibliotheekwebsites en Open Vlacc

Het Bibliotheeksysteem is een open, betrouwbaar, gebruiksvriendelijk en geïntegreerd softwaresysteem voor: bestellen, catalografie, inventarisbeheer, lenersadministratie, uitlenen, financieel beheer en rapportage/statistieken in de bibliotheek. In 2024 werd het systeem verder doorontwikkeld om beter te voldoen aan de noden in de sector. Er werden 3 grote updates uitgewerkt, getest en uitgerold: Wise 7.0.7 (24 april), 7.1.0 (9 september) en 8.0.0 (6 januari). In 2024 werden onder meer de interface, de besteladministratie, de klantenadministratie, rapporten, de koppeling met SIP2, klantenbonnen en de gegevensretentie verbeterd. 

De leden van de productgroep bibliotheeksysteem bespraken uitgaven, wijzigingsverzoeken en optimalisaties, en destilleerden uit honderden ideeën de nuttigste 50 om de komende jaren te gaan ontwikkelen. 

In 2024 werden 304.485 exemplaren besteld via de bestelkoppeling, goed voor meer dan 45.000 verschillende titels en dit voor een 180-tal bibliotheekvestigingen.

In 2024 werden 40 bibliotheken ondersteund bij het zetten van een stap naar nauwere samenwerking. Het resultaat is dat er in de Basisinfrastructuur 5 extra regiobibliotheken zijn gevormd, wat het totaal op 16 brengt of 44% van de bibliotheken.

Daarnaast werden 3 keer 2 bibliotheken samengevoegd in het Bibliotheeksysteem, als voorafname op de fusie van hun gemeentes vanaf 1/1/2025, wat het totaal aantal bibliotheken in het Bibliotheeksysteem op 301 bracht eind 2024.

Het websiteplatform voor openbare bibliotheken omvat de publiekscatalogus, de online dienstverlening via Mijn Bibliotheek en een eigen website met alle info over de bib.

Kleine en grote verbeteringen verhogen de gebruiksvriendelijkheid en zorgen ervoor dat de bib haar collecties, activiteiten en diensten op een hedendaagse manier tot bij het publiek brengt:

• Nieuwe, aantrekkelijke ‘widgets’ die ervoor zorgen dat de Bibliotheekwebsites nog mooier ogen, maar vooral ook toegankelijker worden. 
• Verschillende lay-out verbeteringen.
• Technische SEO optimalisaties zodat ‘de Bib’ nog beter vindbaar wordt via Google.

Op 31 december 2024 waren er 812.628 Mijn Bibliotheek-profielen, waarvan 38.513 geregistreerd in 2024. In totaal werden er 12.273.268 items verlengd. Dan zijn er 2% meer dan in 2023. Er werden in 2024 ook 1.037.254 reservaties gehonoreerd. Dat is 34% meer dan in 2023. In 2024 werden 86 miljoen (86.102.170) afzonderlijke paginaweergaven gegenereerd door 12.082.130 bezoekers.

Open Vlacc is een centrale bibliografische databank met beschrijvingen van materialen die typisch zijn voor openbare bibliotheekcollecties. Je vindt er beschrijvingen van verschillende materialen: boeken, cd's, dvd's, games.

Er bewoog heel wat in Open Vlacc-land in 2024:

• 28.756 nieuwe Vlacc-beschrijvingen, waarvan: 
  • 10.230 boeken
  • 1.704 strips
  • 943 dvd-video’s
  • en nog veel meer

• 1.462.256 etiketten via ISBN-scan gegenereerd in Biblioprint, die automatisch worden klaargezet op basis van Open Vlacc-data. 

• Dankzij Cinébib is er in Vlacc een nieuw materiaaltype geïntroduceerd: 'online film'. Het Sooner-aanbod werd rechtstreeks geïmporteerd in de publiekscatalogus, de films van Avila werden manueel ingevoerd in Open Vlacc. De online films worden voorzien van correcte formele gegevens en een Vlacc-approved kwalitatieve inhoudelijke ontsluiting, mét correcte ZIZO, SISO of genres. Dit dankzij de hulp van de filmexperten bij Avila.

Bibliotheken kunnen kiezen om in te tekenen op verschillende digitale collecties die ze vervolgens aanbieden aan hun leners: e-boeken, digitale kranten en tijdschriften en digitale kinderboeken.

Leners van de aangesloten bibliotheken kunnen op een toestel naar keuze 2 boeken lenen, 2 boeken reserveren en elk boek maximaal 6 weken houden via het e-boekenplatform CloudLibrary. In 2024 steeg het aantal deelnemende bibliotheken aan de e-boekendienst CloudLibrary tot 240 (78% van de openbare bibliotheken). Deze stijging met 4% ten opzichte van 2023 is deels toe te schrijven aan het fuseren van steden en gemeenten. Bij een fusie wordt gekozen om de dienst te behouden en uit te breiden naar het nieuw aangesloten gebied waar het e-boekenplatform nog niet in het aanbod zat. Dat is een opsteker en verstevigt de verankering van het online e-boekenplatform van de bibliotheek. 

De collectie telt ondertussen ruim 16.619 titels (+11%), die aangekocht werden in ruim 59.787 exemplaren (+20%). Deze groei was noodzakelijk om tegemoet te blijven komen aan de stijgende vraag van de gebruikers. In totaal leenden bijna 77.500 unieke gebruikers (+42% t.o.v. 2023) minstens één e-boek en/of audioboek uit, samen goed voor 753.000 uitleningen (+26%). 

In 2024 is er extra ingezet op het verwerven van Nederlandstalige audioboekenlicenties. Vandaar de forse toename in het gebruik van audioboeken. De eerder genoemde cijfers tonen steeds het totale bezit en het gebruik van de gehele collectie. Uitgesplitst per deelcollectie komt dat voor e-boeken op ca. 15.700 titels in 56.000 exemplaren en voor audioboeken op bijna 900 titels in net geen 3.600 exemplaren. Wat betreft het gebruik in 2024 zijn er 725.272 e-boeken geleend door 67.800 leners en 28.000 audioboeken door 9.600 leners. Van die uitleningen werden zo’n 210.000 e-boeken en 14.203 audioboeken gereserveerd op voorhand.

De populairste Nederlandstalige e-boeken:

1. Wil - Jeroen Olyslaegers
2. Onschuld - Toni Coppers
3. De eerlijke vinder - Lize Spit

De populairste Nederlandstalige audioboeken:

1. Zelfzorg is het begin van alles - Nina Mouton
2. De geuren van de kathedraal - Wendy Wauters
3. Harry Potter en de orde van de feniks - J.K. Rowling

227 bibliotheken hebben een abonnement op het Krantenarchief, waarvan 130 ook op de Krantenkiosk. Dat is telkens één bib minder dan in 2023. De Krantenkiosk biedt een breed gamma aan online kranten en magazines in de bib, het Krantenarchief geeft altijd en overal toegang tot oudere publicaties.

In 2024 zien we opnieuw een stijging in het gebruik van het Krantenarchief via login met een Mijn Bibliotheek-profiel. Het aantal raadplegingen steeg tot ca. 224.631 (+22%), het aantal unieke gebruikers bleef met 23.500 stabiel. Het stijgend gebruik van het aantal raadplegingen in de scholen zet zich ook in 2024 door (+6%) Tegelijk houdt de dalende trend binnen de muren van de bib aan (-10%) . Dit laatste is mogelijk te verklaren door de migratie naar de nieuwe kiosk. Deze is binnen de bib raadpleegbaar en biedt de kans om ook oudere publicaties te doorzoeken. In de oude kiosk was dat niet mogelijk. Het stijgende gebruik binnen de klascontext is wellicht toe te schrijven aan de communicatie via Klasse en het aanmaken van een pagina op KlasCement waar we deze dienst extra promoten. Om de trend cijfermatig te analyseren is het wachten op de cijfers van 2025. Dan zijn er twee volledige jaarsets ter beschikking uit de nieuwe kiosk. Dat maakt het mogelijk om de evolutie correct weer te geven.

In het aanbod van Fundels vind je digitale prentenboeken voor kleuters (3 tot 7 jaar) en AVI-leesboeken voor beginnende lezertjes (6 tot 10 jaar). De digitale, interactieve kinderboeken van Fundels vormen een mooie aanvulling op de fysieke boekencollectie van de bibliotheek. 

In 2024 bieden 136 bibliotheken Fundels aan waarvan:

• 133 bibliotheken een digitaal abonnement hebben op digitale prentenboeken 
• 78 bibliotheken een digitaal abonnement hebben op digitale AVI-boeken 
• 14 bibliotheken een abonnement hebben op Fundels met RFID-lezers en rugzakjes 

In 2024 werden 7 nieuwe prentenboeken en 4 nieuwe Avi-titels toegevoegd. In totaal werden er 48.000 prentenboeken gedownload. Voor Fundels AVI daalde het aantal downloads in 2024 tot bijna 7.787 (-13%).

De populairste prentenboeken:

1. Luuk en Lotje: het is Halloween - Ruth Wielockx
2. Op de grote wc - Kathleen Amant
3. Bij Anna op school: de turnles - Kathleen Amant

De populairst AVI-boekjes:

1. Ridder muis - Dirk Nielandt  & Marjolein Pottie
2. Aap leest een letter - Isabelle Gielen
3. De tand van Pier - Thea Dubbelaar

Naast de digitale collecties, kunnen bibliotheken ook kiezen om inspiratie - en belevingsdiensten aan te bieden: Bieblo, Mijn Leestipper, [Jouw stad] Leest en Bibster.

Bieblo is een intuïtief spel dat kinderen tussen 6 en 14 jaar boeken tipt die aansluiten bij hun interesses en leeftijd. De boeken komen rechtstreeks uit de collectie van de bib.

De Bieblo-uil kreeg in 2024 in 196 Vlaamse bibs een eigen stekje. Dat zijn maar liefst 15 extra Bieblo-nesten meer dan in 2023. In 2024 werd het onderzoek naar 'Bieblo in de klas' verdergezet.  Omdat veel klassen Bieblo gebruiken als voorbereiding op een bibbezoek, werd onderzocht welke aanpassingen nodig zijn om dat specifieke gebruik te ondersteunen. Het vooronderzoek werd midden 2024 opgepikt en geïntegreerd in het innovatieproject ‘Aanbod voor onderwijs’. 

Na de omschakeling van Google Analytics naar Piwik in 2023 bleken onze gebruikscijfers niet helemaal meer in dezelfde lijn te liggen door een andere soort meting in Piwik. Na een finetuning van de cijfers, bleek dat de Bieblo-uil jonge bibliotheekgebruikers in 2024 verleidde tot bijna 550.000 sessies met een kleine 1.500.000 leestips.

Via Mijn Leestipper op de bibliotheekwebsite ontvangen bibliotheekgebruikers maandelijks persoonlijke leestips uit de fictiecollectie van de bibliotheek. De leestips worden geselecteerd op basis van de leesvoorkeuren en de leenhistoriek van de lezer.

In 2024 konden leden van 148 bibliotheken terecht bij Mijn Leestipper voor persoonlijke leestips. Hiermee blijven we op hetzelfde niveau als in 2023. De dienst werd dan weer 858.623 keer gebruikt. Dat betekent dat de gebruikscijfers voor het derde jaar op rij verdubbelen. In de zomer van 2024 werd Mijn Leestipper extra in de kijker gezet in Mijn Bibliotheek. Dit zorgde voor een verviervoudiging van het aantal activaties van Mijn Leestipperprofielen tijdens de zomermaanden.

[Jouw stad] Leest is een centraal platform voor alles wat in een stad of regio leeft op literair vlak: leestips van lokale ambassadeurs, alle events over lezen en literatuur, de leukste leesplekken en andere inspiratie voor lokale lezers.

Sinds 2020 vormen Leuven Leest, Antwerpen Leest, Brugge Leest en Gent Leest vier bruisende lokale leescommunity’s die alles samenbrengen wat met lezen, literatuur en tekstplezier te maken heeft. Op 2 juni 2024 lanceerde ook Oostende haar eigen lokale leescommunity met Oostende Leest. De stad verzamelde bij de start al meteen 80 stadslezers, 108 leestips en 39 leesplekken.

Deze 5 steden samen activeren ruim 2.000 stadslezers die ondertussen al 7.400 persoonlijke leestips met de rest van hun stad deelden, een groei van 35% ten opzichte van het jaar voordien. In 2024 werd het platform ook zo ingericht dat de steden zowel private als openbare leesgroepen een plek en een forum kunnen geven op de eigen [Jouw stad] leest-omgeving. Ook de leesplekken in de steden blijven verder aangroeien. Hiermee bereiken deze vijf steden een veelvoud aan gewone liefhebbers op hun sites en sociale media en zeker ook op hun activiteiten.

Bibster is een betaalbaar, op maat gemaakt platform om uiteenlopende digitale quizzen, zoektochten, klasintroducties en gidsbeurten te maken. In 2024 gebruikten maar liefst 200 bibliotheken Bibster om klasbezoeken en andere activiteiten voor kinderen te omkaderen. 29.748 teams speelden een Bibster-spel en samen vervulden ze 462.783 opdrachten. Beide versies van Bibster, Quest en Story, worden even veel gespeeld.

In 2024 is verder ingezet op de grote ontwikkeling van een nieuwe versie. In de zomer van 2023 werd al een eerste technische update uitgevoerd om die vernieuwing mogelijk te maken. De zomer van 2025 wordt daarom iets om naar uit te kijken. Midden juni 2025 steken we Bibster in een nieuw jasje. Zo krijgt Bibster na 8 jaar voor het eerst een nieuwe look.